روغن موتور چیست؟ راهنمای جامع انتخاب بهترین روغن موتور

روغن موتور چیست؟ این سؤال ساده‌ای است که هر مالک خودرو باید به آن پاسخ دهد، زیرا روغن موتور قلب تپنده سیستم پیشرانه خودرو محسوب می‌شود. در سال ۲۰۲۵، با توجه به نوآوری‌های صنعت خودرو، از موتورهای توربوشارژ تا خودروهای هیبریدی، انتخاب بهترین روغن موتور بیش از همیشه حیاتی شده است.

این مقاله، بر اساس تحلیل منابع معتبر خارجی مانند موبیل، ای ام اس اویل، گزارش‌های مصرف‌کننده و کار اند درایو، به بررسی ماهیت روغن موتور، انواع پیشرو (سنتتیک و کانونشنال)، و توصیه‌های به‌روز برای حفظ عملکرد بهینه موتور می‌پردازد. اگر به دنبال روغن موتور سنتتیک یا توصیه‌های تخصصی برای موتورهای توربوشارژ تزریق مستقیم جس دی ای(GDI) هستید، این راهنما اطلاعات عملی و دقیق را در اختیار شما قرار می‌دهد.

بهترین تعمیرگاه ماشین چینی در کرج

۱. روغن موتور چیست و نقش حیاتی آن در خودرو

روغن موتور، مایعی روان‌کننده است که وظیفه اصلی آن کاهش اصطکاک و فرسودگی اجزای داخلی موتور است. این مایع از ترکیب پایه‌های نفتی تصفیه‌شده یا ترکیبات شیمیایی مهندسی‌شده (سنتتیک) با بسته‌ای از افزودنی‌های تخصصی ساخته می‌شود. بر اساس توضیحات موبیل (Mobil)، این افزودنی‌ها شامل ضدسایش‌ها، شوینده‌ها (Detergents)، ضدخوردگی‌ها و بهبوددهنده‌های شاخص ویسکوزیته هستند. نبود روغن موتور، یا استفاده از روغن نامناسب، می‌تواند منجر به ذوب شدن موتور در عرض چند دقیقه شود، زیرا اصطکاک فلز به فلز می‌تواند دما را به هزاران درجه سانتی‌گراد برساند.

وظایف کلیدی روغن موتور

۱. روان‌کاری (Lubrication)

اصلی‌ترین نقش روغن موتور، ایجاد یک لایه نازک (Film) بین قطعات متحرک مانند پیستون‌ها، میل لنگ و سوپاپ‌ها است. این لایه، اصطکاک را تا ۹۰ درصد کاهش داده و از تماس مستقیم فلز به فلز جلوگیری می‌کند. (AMSOIL)ای ام اس اویل تأکید می‌کند که روغن‌های سنتتیک به دلیل یکنواختی ساختار مولکولی، فیلم روغنی قوی‌تر و پایدارتری تشکیل می‌دهند.

۲. خنک‌کاری (Cooling)

اگرچه سیستم خنک‌کننده (آب و رادیاتور) دمای کلی موتور را کنترل می‌کند، روغن موتور وظیفه جذب گرمای شدید ناشی از احتراق (که می‌تواند به ۲۰۰۰ درجه سانتی‌گراد برسد) از داخل موتور و انتقال آن به کارتل یا رادیاتور روغن را بر عهده دارد. (Consumer Reports)گزارش‌های مصرف‌کننده
اشاره دارد که روغن‌های با ویسکوزیته پایین (مانند ۰W-۲۰) به دلیل قابلیت پمپاژ بهتر، در موتورهای مدرن و کم‌تلرانس، کارایی خنک‌کنندگی بالاتری دارند.

۳. تمیزکاری و معلق نگه‌داشتن آلاینده‌ها (Cleaning & Suspension)

افزودنی‌های شوینده و دیسپرس‌کننده موجود در روغن، رسوبات کربنی، لجن و ذرات ریز فلزی ناشی از سایش را در خود حل کرده و به صورت معلق نگه می‌دارند تا به هنگام تعویض روغن و فیلتر، از سیستم خارج شوند. به گفته (Car and Driver)کار اند درایو، روغن‌های سنتتیک به طور کلی ۵۰ درصد کمتر رسوب تشکیل داده و توانایی بالاتری در نگهداری آلاینده‌ها دارند.

۴. محافظت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی (Corrosion Protection)

روغن موتور یک مانع محافظتی در برابر رطوبت و اسیدهای شیمیایی حاصل از احتراق ایجاد می‌کند. (Valvoline)والولاین تأکید می‌کند که استفاده از روغن‌هایی با استانداردهای ای پی آی اس ان پلاس (API SN Plus) یا بالاتر، برای حفاظت بهتر در برابر خوردگی در موتورهای با تزریق مستقیم بنزین (GDI) ضروری است.

پیشرفت‌های کلیدی و الزامات ۲۰۲۵

(Edmunds)ادمانت پیش‌بینی می‌کند که در سال ۲۰۲۵، بیش از ۷۰ درصد از خودروهای نو به طور پیش‌فرض به روغن‌های سنتتیک نیاز خواهند داشت. به عنوان مثال، در خودروهای توربوشارژ، مانند برخی مدل‌های چینی چری تیگو (Chery Tiggo)، روغن‌های با گرید ۵W-۳۰ سنتتیک و دارای استاندارد ACEA C3 یا ILSAC GF-6، برای جلوگیری از پدیده “اشتعال زودهنگام در سرعت پایین” (LSPI) حیاتی هستند.

۲. انواع روغن موتور: کانونشنال، سنتتیک و بلندی

انتخاب روغن موتور در درجه اول به ترکیب پایه آن بستگی دارد، که در سه دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شود:

۱. روغن کانونشنال (Conventional/Mineral Oil)

این نوع روغن، مستقیماً از تصفیه نفت خام به دست می‌آید و به دلیل ساختار مولکولی نامنظم، ارزان‌ترین گزینه است (حدود ۵ تا ۱۰ دلار به ازای هر لیتر).

• مزایا: قیمت بسیار پایین، در دسترس بودن گسترده، مناسب برای خودروهای قدیمی‌تر با طراحی ساده موتور و بدون تکنولوژی‌های پیشرفته مانند توربوشارژ.
• معایب: به گفته موبیل (Mobil)، روغن‌های کانونشنال در دماهای بالا پایداری کمتری داشته و ویسکوزیته آن‌ها سریع‌تر افت می‌کند. همچنین تمایل بیشتری به تشکیل لجن و رسوب دارند و نیاز به تعویض در فواصل کوتاه‌تر (معمولاً هر ۵,۰۰۰ کیلومتر) دارند. (Consumer Reports)گزارش مصرف کننده استفاده از آن را صرفاً برای موتورهای ساده‌تر و کم‌فشار توصیه می‌کند.

۲. روغن سنتتیک کامل (Full Synthetic Oil)

روغن سنتتیک به صورت شیمیایی در آزمایشگاه‌ها مهندسی می‌شود. این روغن‌ها ساختار مولکولی یکنواخت و هدفمندی دارند. (AMSOIL)ای ام اس اویل بیان می‌کند که این ساختار، پایداری حرارتی روغن را تا ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد افزایش داده و لجن و رسوب را تا ۷۰ درصد کمتر از روغن‌های کانونشنال تولید می‌کند.

• عملکرد برتر: ویسکوزیته روغن‌های سنتتیک (مانند ۰W-۴۰) در دماهای بسیار سرد و بسیار گرم ثابت می‌ماند، که منجر به استارت آسان در زمستان و حفاظت عالی در دماهای بالا می‌شود. این پایداری به افزایش راندمان موتور و بهبود جزئی (حدود ۲ درصد) مصرف سوخت نیز کمک می‌کند.
• حفاظت از توربو و GDI: روغن سنتتیک برای موتورهای پربازده مانند توربوشارژ و (GDI)جی دی آی که تحت تنش گرمایی شدید کار می‌کنند، ضروری است.
• معایب: اصلی‌ترین محدودیت، قیمت بالاتر آن (حدود ۳ تا ۵ برابر بیشتر از کانونشنال) است. با این حال، هزینه آن اغلب با فواصل تعویض طولانی‌تر (معمولاً ۱۰,۰۰۰ کیلومتر یا بیشتر) جبران می‌شود. (Car and Driver)کار اند درایو به طور مداوم (Mobil 1)موبیل 1 و (Pennzoil Ultra Platinum)پنزویل اولترا پلاتینیوم را به عنوان بهترین‌های بازار معرفی می‌کند.

۳. روغن بلندی سنتتیک (Synthetic Blend)

این روغن ترکیبی از روغن پایه کانونشنال (معمولاً ۷۰ درصد) با درصدی از روغن‌های سنتتیک (معمولاً ۳۰ درصد) و افزودنی‌ها است. (Valvoline)والوولاین این روغن را به عنوان یک گزینه میانی مناسب برای خودروهای میان‌رده که به دنبال تعادل بین قیمت کانونشنال و عملکرد سنتتیک هستند، پیشنهاد می‌کند. فاصله تعویض آن معمولاً در حدود ۷,۵۰۰ کیلومتر است.

۳. بهترین روغن‌های موتور ۲۰۲۵: رتبه‌بندی و توصیه‌ها

انتخاب بهترین روغن موتور، فراتر از یک گرید ساده (مثل ۵W-۳۰) است و شامل توجه به استانداردهای بین‌المللی (API, ACEA, ILSAC) و بسته‌های افزودنی تخصصی است.

رتبه‌بندی برترین روغن‌های سنتتیک (بر اساس منابع خارجی):

رتبه	نام محصول	ویژگی کلیدی و فناوری	توصیه‌شده برای
۱	Mobil 1 Extended Performance موبیل ۱ با عملکرد توسعه‌یافته	حفاظت تضمین‌شده تا ۲۰ هزار کیلومتر. بالاترین امتیاز حفاظت از فرسودگی در تست‌های مصرف کننده (۹۲/۱۰۰).	عملکرد کلی و موتورهای توربو
۲	Pennzoil Platinum Full Synthetic پنزویل پلاتینیوم تمام سینتتیک	تولیدشده با فناوری PurePlus (گاز به مایع)، که به کاهش ۵۰ درصدی رسوب کمک می‌کند.	موتورهای GDI و حفظ تمیزی
۳	AMSOIL Signature Series سری سیگنچرهای AMSOIL	بالاترین فاصله تعویض (۲۵ هزار کیلومتر). AMSOIL ادعا می‌کند ۷۵% کاهش فرسودگی نسبت به استانداردهای API.	بهترین عملکرد و فواصل طولانی
۴	Castrol EDGE کاسترول اج	طراحی‌شده برای عملکرد حداکثری و قدرت بالا. امتیاز ۴.۸/۵ از (Edmunds)ادموندز برای پایداری در شرایط تنش.	خودروهای اسپرت و رانندگی تهاجمی
۵	روغن تمام سنتتیک پیشرفته والوالین Valvoline Advanced Full Synthetic	اقتصادی‌ترین سنتتیک کامل. برجسته برای حفظ عملکرد در دماهای عملیاتی بسیار بالا.	خودروهای چینی و مدل‌های میان‌رده

توصیه‌های فنی بر اساس نوع موتور:

• موتورهای مدرن GDI و توربوشارژ: استفاده از روغن‌های دارای گواهی ILSAC GF-6(استاندارد پیشرفته برای روغن موتور بنزینی است که توسط International Lubricant Standardization and Approval Committee (ILSAC) – کمیته بین‌المللی استانداردسازی و تأیید روان‌کننده‌ها – تعریف شده) یا API SP(یک استاندارد مهم برای روغن موتور بنزینی است که توسط American Petroleum Institute (API) – انجمن نفت آمریکا – تعریف شده.) حیاتی است. این استانداردها به طور خاص برای محافظت در برابر LSPI طراحی شده‌اند.
• خودروهای اروپایی و دیزلی: استاندارد ACEA C3 (برای دیزل) یا ACEA A3/B4 (برای بنزینی‌های پرفشار) باید رعایت شود.
• خودروهای چینی و آسیایی: اغلب به گریدهایی مانند ۵W-۳۰ یا ۰W-۲۰ (بسته به دفترچه راهنما) نیاز دارند. تمرکز بر روغن‌هایی است که استانداردهای داخلی چین (GB) و استانداردهای API را همزمان پاس کرده باشند.

۴. نکات نگهداری و تعویض روغن موتور

زمان و روش تعویض روغن موتور از هر برندی مهم‌تر است.

فاصله تعویض

تنها منبع معتبر برای تعیین زمان تعویض، دفترچه راهنمای مالک (Owner’s Manual) است.

• روغن کانونشنال: معمولاً هر ۳,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ کیلومتر.
• روغن سنتتیک: معمولاً هر ۷,۵۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ کیلومتر.

باید به شرایط رانندگی دشوار (مانند ترافیک سنگین، یدک‌کشی، یا دماهای شدید) توجه کرد که ممکن است این فواصل را کاهش دهد.

بررسی سطح و علائم هشدار

اتوبلاگ(AutoBlog) توصیه می‌کند که رانندگان باید حداقل ماهی یک بار، با استفاده از گیج روغن (dipstick)، سطح روغن را بررسی کنند. روغن باید در محدوده مجاز باشد و رنگ آن نباید بیش از حد تیره باشد (که نشان‌دهنده اشباع شدن شوینده‌ها از آلاینده‌ها است).

علائم هشدار کمبود یا خرابی روغن:

• روشن شدن چراغ اخطار روغن در داشبورد.
• افزایش غیرعادی صدای موتور (نویز یا تق‌تق).
• بالا رفتن دمای موتور (Overheat).
• بوی سوختگی روغن.

استانداردهای روغن موتور ۲۰۲۵

جدیدترین استانداردها که باید به دنبال آن‌ها باشید، عبارتند از:

• API SP(یک استاندارد مهم برای روغن موتور بنزینی است که توسط American Petroleum Institute (API) – انجمن نفت آمریکا – تعریف شده.): جدیدترین استاندارد آمریکایی برای بهبود حفاظت در برابر LSPI (زمانی رخ می‌دهد که مخلوط هوا و سوخت در موتور قبل از زمان مناسب (توسط شمع) خودبه‌خود مشتعل می‌شود)و سایش زنجیر تایم.
• ILSAC GF-6A و GF-6B: GF-6A برای روغن‌های با ویسکوزیته بالا (مانند ۵W-۳۰) و GF-6B برای روغن‌های با ویسکوزیته بسیار پایین (مانند ۰W-۱۶) طراحی شده‌اند که برای مصرف سوخت بهتر ضروری هستند.

تعمیر گیربکس ماشین چینی در کرج

نتیجه‌گیری

انتخاب روغن موتور مناسب، یک سرمایه‌گذاری مستقیم برای طول عمر و حفظ راندمان موتور خودروی شما است. با پیشرفت تکنولوژی موتورها در سال ۲۰۲۵، تمایل به استفاده از روغن‌های سنتتیک کامل به یک الزام تبدیل شده است، به ویژه برای حفاظت از سیستم‌های پیشرفته مانند توربوشارژر و تزریق مستقیم بنزین.

با رجوع به دفترچه راهنمای مالک خودرو و انتخاب روغنی که نه تنها گرید ویسکوزیته (مانند ۵W-۳۰) بلکه استانداردهای به‌روز (مانند API SP یا ILSAC GF-6) را نیز رعایت کند، می‌توانید از حداکثر عملکرد و حداقل فرسودگی موتور خود در طولانی‌مدت اطمینان حاصل کنید.